🧠 Τι είναι η διαταραχή αποθησαυρισης : όταν η συσσώρευση αντικειμένων γίνεται ψυχολογική ανάγκη
Μια αναγνωρισμένη ψυχική διαταραχή που συχνά συγχέεται με το «απλό χάος»
Υπάρχουν άνθρωποι που δεν μπορούν να πετάξουν τίποτα. Παλιά περιοδικά, ρούχα, συσκευασίες, ακόμη και αντικείμενα χωρίς καμία χρησιμότητα.
Πίσω από αυτή τη συμπεριφορά όμως, μπορεί να κρύβεται κάτι βαθύτερο: η διασποσοφοβία, γνωστή και ως διαταραχή αποθησαύρισης (hoarding disorder).
Σύμφωνα με τους ειδικούς η διαταραχή αυτή δεν έχει σχέση με το συλλεκτικό ενδιαφέρον, αλλά αποτελεί παθολογική δυσκολία αποχωρισμού από αντικείμενα ακόμη και άχρηστα ή κατεστραμμένα.
🔍 Πώς εκδηλώνεται η διαταραχή
Το βασικό χαρακτηριστικό είναι η ανικανότητα του ατόμου να απορρίψει ή να αποχωριστεί αντικείμενα, ανεξάρτητα από την πραγματική τους αξία.
Τα σπίτια των πασχόντων γεμίζουν με πράγματα σε κάθε γωνιά τραπέζια, σκάλες, κρεβάτια, ακόμη και μπάνια σε σημείο που να μην είναι πλέον λειτουργικοί χώροι.
Οι πάσχοντες συχνά νιώθουν έντονο άγχος ή ενοχή στη σκέψη ότι θα πετάξουν κάτι, πιστεύοντας πως «ίσως χρειαστεί στο μέλλον» ή πως «έχει συναισθηματική αξία».
Σύμφωνα με την Αμερικανική Ψυχιατρική Εταιρεία, η διαταραχή αυτή έχει πλέον αναγνωριστεί ως αυτόνομη ψυχιατρική πάθηση, ξεχωριστή από την ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή (OCD), λόγω των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της.
⚠️ Οι κίνδυνοι για την υγεία και την ασφάλεια
Η υπερβολική συσσώρευση δεν είναι μόνο πρόβλημα αισθητικής ή οργάνωσης.
Μπορεί να αποτελέσει σοβαρό κίνδυνο για τη σωματική και ψυχική υγεία τόσο του πάσχοντος όσο και των συγκατοίκων του.
Η ακαταστασία προκαλεί:
- αυξημένο κίνδυνο πτώσεων και τραυματισμών,
- μολύνσεις και προσβολές από έντομα ή τρωκτικά,
- κίνδυνο πυρκαγιάς λόγω αντικειμένων που εμποδίζουν εξόδους ή ηλεκτρικές συσκευές,
- απώλεια προσωπικής υγιεινής και δυσκολία στη μαγειρική και καθαριότητα.
💬 Ποιοι είναι πιο επιρρεπείς
Σύμφωνα με ψυχολόγους, οι περισσότεροι πάσχοντες:
- ζουν μόνοι τους,
- έχουν περιορισμένες κοινωνικές σχέσεις,
- δυσκολεύονται να πάρουν αποφάσεις και
- διαχειρίζονται δύσκολα τα συναισθήματα απώλειας ή θλίψης.
Η αποθησαύριση λειτουργεί συχνά ως μηχανισμός ελέγχου ή αντιστάθμιση στο αίσθημα μοναξιάς.
💊 Πώς αντιμετωπίζεται η διασποσοφοβία
Η θεραπεία επικεντρώνεται κυρίως στη ψυχολογική υποστήριξη. Η γνωσιακή-συμπεριφορική ψυχοθεραπεία (CBT) έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα αποτελεσματική, βοηθώντας τον ασθενή να αναγνωρίσει τις λανθασμένες σκέψεις και να μάθει σταδιακά να αποχωρίζεται τα αντικείμενα.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, χορηγούνται αντικαταθλιπτικά φάρμακα, ειδικά όταν η διαταραχή συνυπάρχει με κατάθλιψη ή ιδεοψυχαναγκαστικά στοιχεία.
Παράλληλα, είναι σημαντική η πρακτική βοήθεια: καθαρισμός και αναδιοργάνωση του χώρου με τη συνεργασία ειδικού ή θεραπευτή.
💡 Ένα βήμα τη φορά
Η αποδοχή του προβλήματος είναι το πρώτο και πιο δύσκολο βήμα.
Με την κατάλληλη στήριξη, η ζωή χωρίς υπερβολικά βάρη υλικά και συναισθηματικά είναι εφικτή.
Η διασποσοφοβία δεν είναι απλή ακαταστασία, αλλά μια ψυχική διαταραχή που χρειάζεται κατανόηση, όχι κριτική.