Γιατί μερικοί άνθρωποι με παχυσαρκία είναι υγιείς και άλλοι όχι
Γιατί μερικοί άνθρωποι με παχυσαρκία είναι υγιείς και άλλοι όχι; μια μελέτη διερεύνησε τις αλλαγές που συμβαίνουν στον λιπώδη ιστό των ατόμων με υπερβολικό βάρος που αναπτύσσουν καρδιομεταβολικά προβλήματα.
Ο διαβήτης, η υπέρταση και η υπερχοληστερολαιμία αποτελούν προβλήματα για όσους ζουν με παχυσαρκία. Όμως, όχι για όλους: υπάρχουν άτομα με υπερβολικό βάρος που παραμένουν απόλυτα υγιή από καρδιομεταβολική άποψη. Γιατί συμβαίνει αυτό; Αυτό προσπαθούν να ανακαλύψουν οι ερευνητές του Ομοσπονδιακού Πολυτεχνείου της Ζυρίχης και του Πανεπιστημίου της Λειψίας, μέσω μιας μελέτης που δημιούργησε τον πρώτο λεπτομερή «άτλαντα» των κυττάρων του λιπώδους ιστού ατόμων με παχυσαρκία και υπέρβαρο. Μια πηγή που στο μέλλον θα επιτρέψει τον εντοπισμό δεικτών κινδύνου για καρδιομεταβολικά προβλήματα και την ανάπτυξη στοχευμένων φαρμάκων και θεραπειών.
Η έρευνα
Η μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Cell Metabolism, πραγματοποιήθηκε χάρη στη βιοτράπεζα παχυσαρκίας του Πανεπιστημίου της Λειψίας, μια βάση δεδομένων που από το 2005 συλλέγει βιολογικά δείγματα και ιατρικές πληροφορίες ατόμων με παχυσαρκία που υποβάλλονται σε βαριατρική χειρουργική σε διάφορα εξειδικευμένα κέντρα της Γερμανίας. Στόχος είναι η εμβάθυνση της επιστημονικής γνώσης σχετικά με τις διαταραχές που συνδέονται με την υπερβολική αύξηση βάρους.
Η βάση δεδομένων περιλαμβάνει δεδομένα και δείγματα ατόμων με καρδιομεταβολικά προβλήματα αλλά και ατόμων με παχυσαρκία που παραμένουν υγιή. Αυτό επέτρεψε στους ερευνητές να αναλύσουν τις κυτταρικές και γονιδιακές διαφορές στον υποδόριο και σπλαχνικό λιπώδη ιστό των δύο ομάδων.
Ένα νέο μοντέλο
Οι αναλύσεις έδειξαν πολλαπλές λειτουργικές αλλαγές στα κύτταρα του λιπώδους ιστού που σχετίζονται με καρδιομεταβολικές διαταραχές. Οι λιποκύτταρα, τα κύτταρα όπου αποθηκεύεται το λίπος, αποδείχθηκαν λιγότερο αποτελεσματικά στην καύση του εσωτερικού τους λίπους και πιο πιθανό να παράγουν μόρια που επηρεάζουν το ανοσοποιητικό σύστημα.
«Αυτά τα κύτταρα εξηγεί η Isabel Reinisch από το Πολυτεχνείο της Ζυρίχης ενεργοποιούν μια ανοσολογική αντίδραση στο σπλαχνικό λίπος των ατόμων με παχυσαρκία, και είναι πιθανό ότι αυτές οι αντιδράσεις προάγουν την ανάπτυξη μεταβολικών διαταραχών».
Η μελέτη εντόπισε επίσης σημαντικές διαφορές στον αριθμό και τις λειτουργίες των κυττάρων του μεσοθηλίου, μιας μεμβράνης που οριοθετεί τον εξωτερικό περιορισμό του σπλαχνικού λιπώδους ιστού. Στα άτομα με παχυσαρκία αλλά χωρίς μεταβολικά προβλήματα, αυτά τα κύτταρα ήταν περισσότερα και είχαν την ικανότητα να επανέρχονται σε κατάσταση παρόμοια με αυτή των βλαστοκυττάρων, ειδικεύοντας ξανά τον ιστό και δημιουργώντας διαφορετικούς τύπους ιστών.
«Η ικανότητα ενός διαφοροποιημένου κυττάρου να επανέρχεται σε κατάσταση βλαστοκυττάρου συνδέεται κυρίως με την ανάπτυξη όγκων και γι’ αυτό είναι εντυπωσιακό να τη βρίσκουμε και στον λιπώδη ιστό. Υποπτευόμαστε ότι η ευελιξία αυτών των κυττάρων στα όρια του λιπώδους ιστού στα υγιή άτομα με παχυσαρκία διευκολύνει την επέκταση του ιστού».
Θεραπείες και βιοδείκτες
Προς το παρόν, είναι αδύνατο να προσδιοριστεί εάν οι αλλαγές στη λειτουργία του λιπώδους ιστού που παρατηρήθηκαν στη μελέτη είναι αιτία ή συνέπεια των μεταβολικών προβλημάτων. Πρόκειται, σύμφωνα με τους ερευνητές, για ένα πρώτο βήμα που θα βοηθήσει την επιστημονική κοινότητα να μελετήσει πιο βαθιά τη συμπεριφορά του σπλαχνικού λίπους στα άτομα με παχυσαρκία και τον αντίκτυπό του στην υγεία.
Τα αποτελέσματα εντοπίζουν συγκεκριμένες αλλαγές στην γονιδιακή έκφραση των κυττάρων του λιπώδους ιστού που σχετίζονται με την εμφάνιση μεταβολικών διαταραχών. Αυτό θα μπορούσε να βοηθήσει στον εντοπισμό μοριακών δεικτών για πρώιμη διάγνωση και στην ανάπτυξη στοχευμένων φαρμακευτικών θεραπειών.